Türkiye‘nin en yüksek rakımda bulunan siperleri tescillenecek
Artabel Gölleri Tabiat Parkının 3 bin 149 metre rakımdaki doruklarında yer alan siper ve öteki savaş kalıntıları tarihi sit alanı ilan edilecek
GÜMÜŞHANE Gümüşhane‘de Türkiye’nin en yüksek rakımdaki siperlerinden birisi olan Artabel Gölleri Tabiat Parkındaki siper ve başka savaş kalıntıları tarihi sit alanı olarak tescillenecek.
Torul ilçesi hudutlarındaki Artabel Gölleri Tabiat Parkının 3 bin 149 metre rakımlı tepelerinde 1916-18 Rus işgali periyodundan kalan siper, şehitlik, karargah ve yolların tescili için Gümüşhane Valiliğinin talebiyle Trabzon Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Heyeti Müdürlüğü uzmanları alanda incelemelerde bulundu.
Arkeolog ve Sanat Tarihi Uzmanından oluşan heyet mevzuyu yıllar evvel gündeme getiren gazeteciler ve Tabiat Muhafaza ve Ulusal Parklar gruplarının rehberliğinde alanda fotoğraf, görüntü, not ve koordinat aldı.
Yüksek rakımda yer alan ve yılın birden fazla ayını kar altında geçiren bölgenin 1916-1918 yılları ortasındaki Rus İşgali sırasında şiddetli çatışmalara sahne olduğunu rivayet eden köyün yaşlılarının haricinde, birkaç kitapta yalnızca bölge olarak ismi geçen siper ve şehitliklere ulaşmak için Gülaçar köyünden bölgeye ulaşan heyet birinci olarak yayladaki hastane kalıntıları, Küçük Gölün yakınındaki siper ve karargah kalıntılarını inceledikten sonra epey dik rampadan ve tarihi yoldan tırmanarak 3 bin 149 metre rakımdaki siperler ve karargah binalarına ulaştı.
Alanda daha evvel belirlenen şehit mezarını da inceleyen heyet gerekli notları, koordinat kayıtlarını, fotoğraf ve görüntü kayıtlarını alarak alandan döndü.
Konuyu birinci olarak 2013 yılında kamuoyuna aktaran gazetecilerden Hüseyin Özgün, tescil için gelen heyetin tepe tırmanışına rehberlik yaptığı incelemenin akabinde İHA’ya yaptığı açıklamada o devir yapılan haberlerin akabinde yüzeysel araştırma yapıldığını hatırlatarak, Rus işgaliyle ilgili devrin 3.Ordu Kumandanı Fevzi Çakmak’ın günlüklerinden ve Genelkurmay Başkanlığı’nın “Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Kafkas Cephesi 3. Ordu Hareketi” kitabında da bölgeden bahsedildiğini hatırlattı.
“Buranın tarihi kimliğini daha ön plana çıkartabiliriz”
Artabel bölgesinde Osmanlı-Rus savaşından kalma siper ve karargahların varlığından haberdar olmakla birlikte çok fazla üzerinde araştırma çalışması yapılmadığını kaydeden Özgün, “İnşallah bu kere arkadaşlarımızın da takviyeleriyle buranın tarihi kimliğini daha ön plana çıkartabiliriz. Osmanlı-Rus Savaşı’ndan kalma siperlerin, güzergahların, yolların tıpkı vakitte karargah kalıntılarının izlerini sürmeye geldik. Yaklaşık 7 kilometrelik bir güzergahı dolaştık ve 8-9 tane karargah kalıntısı, bölge bölge 10-15 tane de siper tespitini yaptık. Bu bölge aslında bilinen bir bölge. Hatta seferberlik vakitlerinde kullanılan bir güzergah. O yüzden tarihi ilgisi olanların da geldikleri, sık sık ziyaret ettikleri bir bölge burası. Yalnızca tarih değil, coğrafyayı, doğayı seven arkadaşlarımızın, dağcılık kulüplerimizin sıklıkla ziyaret ettikleri bir bölge” dedi.
“Burası savaşın en yüksek rakımı”
Alanda Osmanlı-Rus Savaşı’nın hatta Kurtuluş Savaşı’nın en yüksek doruklarında gerçekleşen çabaların yaşandığını lisana getiren Özgün, “Savaşın en yüksek rakımı burası tahminen de. O manada da özel ve hoş bir yer. İnşallah muhafaza heyetinin da vereceği kararla yetkililerimizin, bakanlığımızın ve üzerine sorumluluk düşen bütün kurumların buraya gerekli bedeli vereceğini düşünüyoruz. Ulusal Savunma Bakanlığımızı yakından ilgilendiren bir bahis. Şehit mezarlığımızı tespit etmiştik. Araştırmacı gazeteciler olarak bahis bizden çıktı, bu artık kurumların, heyetlerin misyonu halinde. Onların ilgisini, alakasını bekliyor. Biz gazeteciler olarak öteki arkadaşlarımızla birlikte gereğini yaptığımızı düşünüyorum. Bundan sonraki misyon yetkililere düşünüyor. Biz de onlardan ilgi ve alaka bekliyoruz” diye konuştu.
Toplam 5 bin 859 hektarlık alana sahip ve 1998 yılında tabiat parkı ilan edilen ve Gümüşhane’nin çatısı olarak nitelendirilen Artabel Gölleri Tabiat Parkı, yamaçlarının her yerinden buz üzere akan suları, gürül gürül çağlayan dereleri, şelaleleri ve 20’den fazla buzul gölüyle ışıkla suyun buluştuğu tepe ve ölmeden evvel görülmesi gereken yer olarak biliniyor.