MİLLİYET ARKEOLOJİ – Muğla’nın Yatağan ilçesinde bulunan Stratonikeia Antik Kenti’nin tarihi M.Ö. 3. bine kadar uzanıyor. 7 Ağustos’ta Milliyet Arkeoloji & İş Sanat Kültürel Miras Buluşmaları’nın son durağı olan kentte Hafriyat Lideri Prof. Dr. Bilal Söğüt, hafriyat çalışmalarıyla ilgili son bilgileri paylaştı.
Prof. Dr. Bilal Söğüt, Hellenistik Dönem’den itibaren kıymetli yapıların bulunduğu kentteki kalıntıları, Cumhuriyet Dönemi’ne kadar uzanan tescilli yapılarla bir ortada muhafazaya çalıştıklarını vurguluyor. M.Ö. 2. YY’da inşa edilen ve 105×267 metrelik ölçüleriyle Antik Dönem’deki en büyük gymnasion’a sahip olan kentte 2200 yıllık bir tiyatro, meclis binası, sütunlu cadde üzere yapıların yanı sıra Menteşe Beyliği Dönemi’nden bir hamam ve Osmanlı Dönemi’nden bir cami ve Cumhuriyet Dönemi’nden tescilli meskenler bulunuyor. Söğüt, “Bu yapıtları bir elin parmakları üzere tıpkı anda koruduklarını” belirtiyor.
Efes’ten usta getirilmiş
Kentte hafriyat çalışmalarının sürdüğü yapılardan biri de kütüphane. Yaklaşık üç yıl evvel hafriyat çalışmalarına başlanan yapının daha evvelce bir tapınak olduğu düşünülürken çalışmalar ilerledikçe yapının kütüphane olduğu anlaşılmış. Kütüphanenin Hellenistik Dönem’de inşa edildiği düşünülüyor. Hafriyatlarda büyük bir taban mozaiği de bulunduğunu belirten Prof. Dr. Söğüt, üzerinde yer alan yazılara nazaran mozaiğin M.S. 4. YY’da Efes’ten bir usta getirilerek yaptırıldığı bilgisini paylaştı. Söğüt, kütüphanenin bir benzerinin daha sonra Suriye’nin kuzeyinde inşa edildiğini, yapının mimari bezeme manasında da öne çıktığını söyledi. Bizans Dönemi’nde de varlığını sürdüren kütüphanenin o devirde piskopos tarafından da desteklendiğini belirten Söğüt, hem mimarisinin hem de bu dayanağın, yapının sıradan bir yapı olmadığını gösterdiğini kaydetti.
Tiyatro, Geleceğe Miras projesiyle eski ihtişamına kavuşturulacak.
Farklı devirler bir arada
Stratonikeia, farklı periyotlardan yapıları bir ortada bulundurduğu üzere bu yapılar ve onların mimari modülleri, binlerce yıl boyunca farklı fonksiyonlarla de kullanılmış. Örneğin Osmanlı Dönemi’ne ilişkin Şaban Ağa Camii’nde ahşap sütunların altında Antik Dönem’e ilişkin mermer sütun başlıklarının kullanıldığı görülebiliyor. Yeniden caminin önünde sadaka taşı olarak kullanılan taş da Antik Dönem’den bir sütun. Bir öteki sütunun da asıl fonksiyonu bitince evvel zeytinyağı işçiliğinde, akabinde da Osmanlı Dönemi’nde bir su kaynağının yanına konularak hayvanlar için yalak olarak kullanıldığını belirtiyor Bilal Söğüt.
Bouleuterion’da (meclis binası) duvarında Roma İmparatoru Diocletianus’un buyruğuyla enflasyonu önlemek emeliyle, satılan eserlerin ve verilen hizmetlerin tavan fiyatlarına ait bir liste bulunuyor. 23 metrekarelik yazıtta zerzevat, meyve, zeytinyağı, balık, ayakkabı üzere 200’den fazla eser ve hizmetin fiyatları yer alıyor. Birebir yapının duvarlarında Osmanlı Dönemi’nden yazıt ve kabartmalar da bulunuyor.
Yazıtta 200’den fazla eser ve hizmetin fiyatları yer alıyor.
Tiyatro ayağa kalkıyor
Kentte hafriyat çalışmalarıyla birlikte onarım çalışmaları da sürüyor. 2200 yıllık tiyatro yapısı da Geleceğe Miras projesi kapsamında eski ihtişamına kavuşacağı günleri bekliyor. Tiyatronun, çalışmaların gelecek yıl tamamlanması ile kullanıma açılması planlanıyor. Böylelikle tiyatro, özgün mimarisini koruyarak hem gezilebilecek hem de yine kullanılmaya başlanacak.