Ezgi Tanergeç’in ‘Geç Kalanlar Kümesi’ adlı kitabı geçtiğimiz günlerde İthaki Yayınları etiketiyle raflardaki yerini aldı. Yasemin, Leyla, Simge ve Anıl isimli dört arkadaşın kıssasına odaklanan roman, geçmişle şimdiki vakit ortasında yaptığı sık geçişlerle akıcı bir anlatım oluşturuyor.
‘Geç Kalanlar Kümesi’ her ne kadar dörtlü bir arkadaş kümesine odaklansa da, romanın merkezinde yer alan karakter Yasemin’dir. Çevirmenlik yapan ve özel Almanca dersi veren Yasemin, birebir vakitte romanın anlatıcısıdır.
‘Geç Kalanlar Kümesi’nin ismi, karakterlerin ta lise yıllarına dayanır. Fizik öğretmeni Recep Sivri, sunum için sınıfın kümelere ayrılmasını ister. O an sınıfta bulunmayan ve olağanda pek bir ortak noktası olmayan “geç kalanlar” da bu zorunlulukla bir küme oluştururlar. İşte bu kümenin 15 yıl 7 ay sonra tekrar bir ortaya geldiğini görürüz romanda. Ve tıpkı lise yıllarındaki üzere, şimdiki vakitte da âdeta tekrar birbirlerini tanımaya çalışırlar, ortak noktalarını ve çatışmalarını eşelerler. Çünkü vakit hepsinden çok şey götürmüş ya da her birine çok şey getirmiştir.
HİÇBİR AİLE HUZURLU DEĞİLDİR
‘Geç Kalanlar Kümesi’ bir arkadaşlık romanı olduğu için, arkadaşlık üzerine, geçmiş üzerine ve buradan hareketle kurulan hayaller ve hayal kırıklıkları üzerine çeşitli sorularla, çeşitli çatışmalarla çevrilidir. Bunların başındaysa arkadaşlığın, insanların hayatlarını kolaylaştırdığı üzere zorlaştırdığı gerçeği gelir. Bu, vakit ve yer üstü, gündelik olabildiği ölçüde uzun erimli, yapan olduğu kadar da yıkıcı bir durumdur. O denli ki bu durum, arkadaş kümesini oluşturan insanların niyetlerinden de birden fazla vakit bağımsızdır. Çünkü ‘Geç Kalanlar Kümesi’ndeki dört karakterimiz ortasında kaba bir iyi-kötü ayrımı bulunmaz. Hepsi çeşitli insani zaaflara sahiptir, hepsi optimum derecede güzel niyetli ve dayanışma halindedir fakat buna karşın şartlar onları denetim edemedikleri bir hercümerç içine sokar. Çatışmanın buradan kurulması da kitabı daha doğal, daha gerçekçi bir tabana oturtur.
Geç Kalanlar Kümesi, Ezgi Tanergeç, 248 syf., İthaki Yayınları, 2024. Bunun haricinde karakterler ferdi olarak kendi geçmişleriyle şimdileri ortasında bilinçsiz bir sorgu içerisinde olsalar da, daha çok birbirlerinin geçirdiği değişime odaklanırlar. Kümede Yasemin hariç evlenen ve çocuk sahibi olan Simge ve Eylül’ün mutsuzlukları ön plandadır örneğin. Pasif bir insan olan Anıl’ın görece varlıklı bir IT’ye dönüşmesi de o denli. Lakin bayan problemi, anlatıcıdan sebep, daha ön plandadır. Çünkü romandaki neredeyse bütün evli bayanlar bir biçimde mutsuzdurlar. Başka bir deyişle; evli olan bütün erkekler bir biçimde problemlidirler. Hiçbir aile huzurlu değildir. Hayatını nizama koyan tek erkek Anıl’dır. O da hem bekar hem de klâsik erkek algısının dışındadır. Romanın geçmiş ve şimdiki vakit ortasında hayal kırıklıklarıyla dolu olan kısmı da yüklü olarak buradan seyreder.
GİZLENEN, SÖYLENEMEYEN, DERİNLERE İTİLEN ŞEYLER
‘Geç Kalanlar Kümesi’nin geçmişteki çatışmasıyla, şimdiki çatışması birbirinden bağımsızdır. Bunları birbirine bağlayan direkt bir çizgi bulunmaz. Geçmiş ve şimdiki vakit ortasındaki bağ, karakterler ve onların birbirleri hakkındaki fikirleridir. Hal bu türlü olunca söylenmek istenip söylenmeyen, vaktiyle hesaplaşılamayan, gizlenip gizlenip derinlere itilen şeyler de yavaş yavaş açığa çıkar. Bu da bizi, arkadaşlık denen şeyin ne menem bir şey olduğu sorusuna geri iter.
Böylece arkadaşlık, seçilmiş aile vs. diye türebileceğimiz kavramların da sağlam, muteber kavramlar olmadığını görürüz. Ne klasik aile ne arkadaşlık kurumu samimi ve sürdürülebilir durumda olunca, romanda gördüğümüz tek sağlıklı bağ de Yasemin’le kedileri ortasındaki ilgi olup çıkar. Tahminen de bunun sebebi irtibatın sonlu olmasıdır. Tahminen de temel sebep irtibatın kendisidir.
İlk romanı ‘Devridaim’le 2022 Turgut Özakman Birinci Roman Ödülü’nün ve 2024 Orhan Kemal Roman Armağanı’nın sahibi olan Ezgi Tanergeç, İthaki Yayınları’ndaki ilk kitabı olan ‘Geç Kalanlar Kümesi’yle akıcı bir roman ve güvenilmez bir dünya tablosu çıkarıyor ortaya.
Meraklısına duyurulur!