Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, TRT Haber’de gündeme ait soruları yanıtladı.
İran‘da yapılan görüşmelerin son derece yararlı olduğunu, Covid-19 salgını nedeniyle ikili yüz yüze fiziki görüşmelerin gerçekleştirilemediğini belirten Çavuşoğlu, “2019’dan bu yana Cumhurbaşkanımızın, Sayın (Rusya Devlet Lideri Vladimir) Putin’le çokça telefon görüşmesi oldu lakin birinci kere fiziki olarak bir görüşmesi oldu. İran’la geçtiğimiz sene ticaret hacmimizde tekrar bir artış yaşandı, yüzde 70-71 civarında bir artış lakin bizim 30 milyar dolarlık bir maksadımız var.” tabirini kullandı.
Çavuşoğlu, terörün ortak bela olduğunu vurgulayarak, İran’la “kaçak göç”le ilgili alınacak önlemlere ait görüşmelerin yapıldığını aktardı.
İran ziyaretinde bölgesel mevzuların ele alındığına değinen Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Bir taraftan Irak’ın istikrarı bir taraftan Suriye’de siyasi sürece ivme kazandırılması, bugüne kadar maalesef Anayasa Komitesi Toplantıları istediğimiz randımanı vermedi. Bu da rejimin işin doğrusu savsaklaması sebebiyle oldu. Rejimin en büyük destekçileri, Rusya ve İran. Hasebiyle onların rejimi bu manada teşvik etmesi gerekiyor. Ortak açıklamamızda da vurguladığımız üzere tek tahlil, siyasi tahlildir, bunun için de adımların atılması lazım.”
Çavuşoğlu, İran’da Putin’le yapılan görüşmelere işaret ederek, bu görüşmelerde tahıl ihracatının önündeki mahzurların kaldırılması başta olmak üzere Ukrayna’daki savaşın ateşkesle sonlandırılması konusunda görüş alışverişinde bulunulduğunu kaydetti.
Bugün siyasi süreçten bahsediliyorsa bunun Astana Formatı sayesinde olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, şu sözleri kullandı:
“Biz doğal BM çatısı altında bu sürecin meşruiyeti ve milletlerarası kabul edilirliği bakımından BM çatısı altında olmasını her vakit tercih ettik. Son günlerde İsviçre’ye Rusya ve rejimin gitmeme eğilimi var kelamda vize pürüzleri sebebiyle fakat biz, İsviçre idaresi ile de bunları konuştuk. Bu süreci devam ettirmek istiyoruz.
Yine bu görüşmelerimizde, gerek ikili görüşmelerimiz her iki başkanla gerekse üçlü formatta doğal terörle çaba ana mevzulardan bir tanesiydi. Bilhassa Suriye’de bizim beklentimiz, bu bölgeden bilhassa kuzeydoğu bölgesi YPG/PKK/PYD terör örgütünün bu bölgeden temizlenmesi. Bu hususta Rusya ile vardığımız bir mutabakat var. İran’ın da kıymetli bir aktör olduğunu kimse inkar edemez Suriye’de, bu manada beklentilerimizi de kendilerine ilettik.”
“UKRAYNA TAHILI İÇİN UMUTLUYUZ”
Bakan Çavuşoğlu, Ukrayna’da hem ateşkes hem de tahılın ihracatının önündeki manilerin kaldırılması konusunda Türkiye’nin ağır gayret sarf ettiğini, Türkiye’yi seven sevmeyen herkes tarafından AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın uğraşlarının takdir edildiğini söyledi.
Türkiye’nin tahıl konusunda kendi tüketimi bakımından kâfi olduğunu belirten Çavuşoğlu, bilhassa makarna ile un üretimi ve ihracatının devam etmesi için Türk firmalarının tahıl ithalatı yaptığını aktardı.
Çavuşoğlu, dünyada güç, besin ve göç krizinin olduğunu, global manada bu krizlerle çaba edilmesi gerektiğini vurguladı.
Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya ile görüşmeler yaptığını belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Açık şeffaf formda eforlarımızı sürdürüyoruz. En son İstanbul’da yapılan teknik seviyedeki toplantı değerli bir toplantıydı. Tıpkı yeniden İstanbul’da yapılan ateşkes için yapılan toplantı üzere değerliydi lakin daha sonra ateşkes konusunda biliyorsunuz ortaya bir İrpin, Buça’dan imajlar çıktı. Savaşın devam etmesini isteyen ülkelerin olduğunu da söyledik. Maalesef o İstanbul’daki yaklaşımlardan iki tarafta uzaklaştı, artık tekrar getirmeye çalışıyoruz. Tahıl işine dönecek olursak, bu hususta umutluyuz işin doğrusu yani İstanbul’da yapılan görüşmeden sonra tekrar temaslarımız devam ediyor. Önümüzdeki günlerde hoş haberleri vermeyi umut ediyoruz, bu istikamette iki tarafla ve BM ile de iş birliği içindeyiz, inşallah sonuç alırız.”
Çavuşoğlu, 1947 Paris Barış Antlaşması’na Türkiye’nin taraf olmadığını hatırlatarak, Ege’deki kimi adaların gayri askeri statüyle silahsızlandırmama kuralıyla Yunanistan’a verildiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Şart nedir? Bu adaları Yunanistan silahlandırmayacak. Pekala fiili durum nedir? Yunanistan, bu adaları silahlandırıyor. Bizim de söylediğimiz bu. BM’ye yazdığımız mektuplarda da bunu söyledik. Bu adaların egemenliği, Yunanistan’a bu mutabakatlarla verilirken bir kural konulmuş, Yunanistan en değerli bu kaidesi ihlal etmiştir ve silahlandırıyor. Kime yönelik silahlandırıyor? Türkiye’ye yönelik silahlandırıyor.
Herkesin imza attığı tarafların imza attığı mutabakatlar var. Bu mutabakatlara Yunanistan’ın uyması gerekiyor, uymadığı vakit da ‘egemenlik tartışmasını başlatırız’ dedik ve bu tartışmayı da biz başlatmış bulunuyoruz ve bunu sonuna kadar da takip edeceğiz.”
“(SAMP-T FÜZE PROJESİ) SÜREÇ İVME KAZANMIŞ HALDE DEVAM EDİYOR”
Türkiye, Fransa ve İtalya ortasındaki ortak SAMP-T füze projesinin son durumuna ait bir soru üzerine Çavuşoğlu, üç ülke cumhurbaşkanlarının Brüksel’deki tepelerde yaptığı görüşmelerin akabinde sürecin yine ivme kazandığını hatırlattı.
Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İtalya Başbakanı Mario Draghi’nin Ankara ziyaretini hatırlatarak, “(Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel) Macron’un da bu yılın ikinci yarısında Türkiye’ye bir ziyareti planlanıyor. Bu ziyaretle olumlu bir adım atmak istiyoruz. Somut adımların atılması gerekiyor. Şu anda her iki ülke de bu türlü bir iş birliğine sıcak baktığını söylüyor. Kendi ortalarında da bu mevzuyu Fransa ve İtalya olarak görüşmüşler, konuşmuşlar. Sonuçta bu süreç, şu anda ivme kazanmış bir halde devam ediyor.” diye konuştu.
“FİNLANDİYA VE İSVEÇ İLE AĞUSTOSTA BİR ORTAYA GELECEĞİZ”
Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya‘nın NATO’ya iştirak sürecinde bilhassa İsveç sokaklarında yapılan terör örgütü propagandalarına ait soru üzerine her iki ülkede de NATO üyeliğine büyük bir çoğunlukla dayanak verilse de buna karşı olan kümelerin da bulunduğunu söyledi.
Her iki ülke içindeki terör yapılanmasının, NATO üyeliğine şiddetli biçimde karşı olduğunu belirten Çavuşoğlu, terör örgütü PKK’nın, NATO’nun gördüğü en büyük tehditlerden biri olduğunun altını çizdi.
Çavuşoğlu, bu çeşit teşebbüsler olsa da İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik sürecinde ortaya koyduğu taahhütleri hatırlatarak, “Sonuçta bu mutabakat zaptının içindeki ögeleri yerine getirmezlerse, uygulamazlarsa biz de bu iştirak protokolünü Mecliste onaylamayız” dedi.
Varılan mutabakatın uygulanması ve atılacak adımların takibiyle ilgili daimi komite kurulması teklifinin İsveç ve Finlandiya’dan geldiğini lisana getiren Çavuşoğlu, “Şimdi ne vakit toplantı yapacağız’ dedik, ‘ağustosta bir ortaya gelelim’ dedi iki ülke de, Finlandiya ve İsveç. Ağustos’ta bir ortaya geleceğiz. Biz daha evvel de bir ortaya gelmeye hazırız lakin bizim üzerimizde vakit baskısı yok. Ne vakit kurallarımızı yerine getirirlerse o vakit Mecliste bu (NATO’ya) iştirak protokolü kıymetlendirilir.” biçiminde konuştu.
ABD’NİN İNSAN KAÇAKÇILIĞI RAPORU
Çavuşoğlu, ABD Dışişleri Bakanlığının İnsan Kaçakçılığı Raporu’nda, terör örgütü YPG/PKK’nın çocukları silahlı takımına kattığı bilgisinin yer almasına ait “O raporda şunu da yazsalardı; ‘bizim verdiğimiz silahları (YPG/PKK) maalesef çocukların eline veriyor’ deselerdi samimiyetlerine daha fazla inanırdım ancak bu tespit de kıymetli.” değerlendirmesinde bulundu.
Bu durumun Türkiye’nin de Suriye içindeki tüm azınlıkların da lisana getirdiği bir gerçek olduğunun altını çizen Çavuşoğlu, “Bu silahları kim veriyor? ABD veriyor. (Rapordaki) Bu tespit âlâ fakat bu tespit varsa o vakit gereğini yap. Daha yakın vakitte yeniden yüzlerce tırla silah verdiler. Eğitim takviyesi veriyorlar. Kime eğitim dayanağı veriyorsun? Bu çocuklara zorla silah verenlere eğitim dayanağı veriyorsun. Bunların annesi babası yok mu, bu çocukların hayatı yok mu? Bu çocuklar insan değil mi?” sözlerin kullandı.
“(KÖRFEZ ÜLKELERİYLE İLİŞKİLER) OLUMLU BİR SÜRECE GEÇTİ”
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Körfez ülkeleriyle olağanlaşma sürecine ait, “İlişkiler nispeten artık kriz kademesinden olağanlaşma ya da olumlu sürece geçti diyebilir miyiz?” sorusuna “Olumlu bir sürece geçtiğini söyleyebilirim. Çok olumlu biçimde iş birliği artıyor, olması gerektiği üzere. Siyasi ilgiler gelişiyor, ekonomik bağlantılar daha da gelişiyor.” cevabını verdi.
Her alanda atılan olumlu adımların kalıcı olmasını ve artarak devam etmesini istediklerini lisana getiren Çavuşoğlu, “Göreceli olarak Mısır’la süreç daha yavaş işliyor. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile münasebetlerimizin çok düzgün biçimde seyrettiğini, geliştiğini söyleyebilirim.” dedi.
“TÜRKİYE TOPLAMA KAMPI DEĞİL”
Çavuşoğlu, İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss‘ın, İngiltere’nin Ruanda ile yaptığı sığınmacı muahedesinin bir benzerini Türkiye ile de yapmayı talep edeceği istikametindeki haberlere ait Afganistan’dan tahliyeler sırasında da Afganların, Türkiye’de belirli bir noktada kalması ve gerekli süreçlerin yapılması tarafında tekliflerin olduğunu da belirterek, “Biz, bu türlü bir şeyin kelam konusu olmadığını ve olamayacağını net bir biçimde tekraren açıkladık. Hatta İngiltere’ye nota ile bile bu çeşit şeylerin olamayacağını söyledik.” sözünü kullandı.
Boris Johnson‘un istifasının akabinde boşalan Muhafazakar Parti liderliği için yapılacak oylamaya kalan 2 adaydan biri olan Truss’ın Türkiye hakkındaki kelamlarına ait haberleri teyit eden bir açıklama ya da yalanlayan bir sözün gelmediğini belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Türkiye’nin, hangi emelle olursa olsun gerek parti içi çekişmelerde gerekse iç siyasette kullanılmasını gerçek bulmuyoruz. Diğer ülkelerin kullanılması da gerçek değil. Bize bu türlü bir teklif de gelmedi Liz Truss’tan. Son vakitlerde görüştük, Türkiye’ye geldi, öbür ortamlarda görüşüyoruz, Başbakan’la Cumhurbaşkanımız görüşüyor… Onlardan bize resmi teklif de yok.
Böyle bir şeyi kabul etmeyeceğimizi açıkça da söyledik. Buna karşın bir sav üzerine muhalefetin bizi suçlamaya çalışması da çok manidar. Sen de yanıt ver, ‘kabul etmeyiz’ de. Biz kabul etmiş miyiz de bizi suçlamaya kalkıyorsunuz? O denli bir şey kelam konusu değil. Türkiye, o denli toplama kampı filan değil. Katiyetle bu türlü bir şey kelam konusu olamaz. Bu türlü bir şeyi kabul etmemiz de mümkün değil.”