Kosova Başbakanı Albin Kurti, dün ülkesinin AB’ye üyelik başvurusunu Çekya periyot başkanlığına teslim etti. Kurti, Kosova’nın AB üyesi olabilmesi için 9 yıl üzere bir süreyi hedeflemesinin gerçekçi olacağını belirtirken, “Arka kapı ya da süratli geçiş istemiyoruz. AB’yi kendi ülkemizde, halkımızla inşa etmek istiyoruz” tabirini kullandı.
Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani de müracaatla ilgili Twitter hesabında, “Avrupa’yı seçtik zira biz Avrupa’yız. Kosova Cumhuriyeti, halkımızın bizi Avrupa Birliği ailesinin bir kesimi olarak görme hayalini ve dileğini gerçekleştirerek, resmi olarak AB üyeliğine başvurdu” paylaşımını yaptı. Kosova’nın müracaatına, Estonya, Avusturya, Finlandiya ve Hırvatistan’ın üst seviye yetkililerinden takviye bildirileri geldi.
Hırvatistan Başbakanı Andrej Plenkovic, iletisinde, Kosova’nın AB üyeliğine başvurmasından duyduğu memnuniyeti lisana getirerek, “Kosova’ya Avrupa serüveninde muvaffakiyetler diliyoruz. Dayanak sağlamaya ve Hırvatistan’ın tecrübelerini paylaşmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
Kosova, aday ülke statüsü alabilir mi?
Kosova ile birlik ortasındaki AB ile İstikrar ve İştirak Mutabakatı nisan 2016’da yürürlüğe girdi fakat Kosova, İspanya, Yunanistan, Romanya, Slovakya ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi tarafından hala bağımsız bir devlet olarak tanınmadığı için AB kurumları da Kosova’yı bağımsız bir devlet olarak tanıyamıyor.
AB antlaşmasında, “herhangi bir Avrupa devleti” birlik üyeliğine başvurabilir hususu bulunuyor lakin birinci kere bir ülke, birliğin tüm üyeleri tarafından resmi olarak tanınmadan, bu türlü bir teşebbüste bulunduğundan sürecin nasıl ilerleyeceği tam olarak bilinmiyor.
Çekya’nın gelecek hafta üye ülkeleri Kosova’nın başvurusu hakkında bilgilendirmesi bekleniyor fakat 2023 yılında AB periyot başkanlığı yapacak olan İspanya ile İsveç’in, Kosova’nın AB entegrasyonuna çok sıcak bakmayacağı ve 2024 yılında düzenlenecek AB parlamento seçimleri hasebiyle sürecin süratli ilerlemeyeceği öngörülüyor.
Gerilimler AB entegrasyon sürecini tesirler mi?
AB yetkilileri, Kosova ile Sırbistan’ın birliğe entegrasyon sürecinin ilerlemesi için iki ülke ortasındaki sıkıntıları giderebilecek kesin bir muahedeye varılmasını kural koşuyor. Taraflar, son olarak ABD ile AB’nin tüm üyeleri tarafından desteklenen, kamuoyunda Fransız-Alman planı olarak bilinen metin üzerinde müzakere ediyor.
Medyaya sızdırılan plana nazaran, Kosova’nın, ülkede çoğunlukla Sırpların yaşadığı belediyelerde Sırp Belediyeler Birliğinin kurulmasına müsaade vermesi gerekiyor.
Sırbistan’dan ise Kosova’yı bağımsız bir devlet olarak tanımadan, toprak bütünlüğüne hürmet göstermesi ve milletlerarası kuruluşlara üye olmasına müsaade vermesi talep ediliyor.
Kosova ile Sırbistan, Fransız-Alman planı konusunda uzlaşıp muahedeye imza atarsa, Kosova’yı tanımayan 5 AB ülkesinin tavırları değişebilir ve münasebetiyle Kosova, AB aday ülke statüsünü beklenenden evvel kazanabilir.
AB yetkilileri, Fransız-Alman planı müzakerelerinin ilkbahar aylarında tamamlanmasını umuyor.
Kosova vatandaşları 1 Ocak 2024’ten itibaren Schengen bölgesine vizesiz seyahat edecek
Bu ortada geçen haftalarda Avrupa Kurulu ve Avrupa Parlamentosu, Kosova vatandaşlarına vize serbestisi verilmesi konusunda anlaştı.
Süreç problemsiz tamamlanırsa, Kosova vatandaşları 1 Ocak 2024’ten itibaren Şengen bölgesine vizesiz seyahat edebilecek.
Ayrıca Avrupa Kurulunun Ukrayna’ya yönelik akınları nedeniyle Rusya’yı üyelikten çıkarmasının akabinde Kosova, Avrupa Kurulu üyeliği için başvurdu ve süreç hala devam ediyor.
AB’ye adaylık süreci
6 Batı Balkan ülkesi, 2003’te Yunanistan’ın Selanik kentinde düzenlenen AB Başkanlar Doruğu’nda “potansiyel aday” ülke olarak belirlenmişti.
2022 yılında, Ukrayna, Moldova ve son olarak Bosna-Hersek’in “aday ülke” statüsü almasıyla AB’ye katılmayı bekleyen ülkelerin sayısı 8’e çıktı.
“Adaylık statüsü”, bir ülkenin uzun yıllar sürecek AB’ye iştirak sürecindeki birinci adımı oluşturuyor ve bir ülkeye “aday statüsü” verilmesinden sonra şartların yerine getirilmesi koşuluyla iştirak müzakereleri başlıyor.
Katılım müzakerelerinin başlaması ve sonlanması yıllar alabiliyor.