Yeniçağ müellifi ve Halk TV Programcısı Murat Ağırel, bugünkü “Batık belediyeler” başlıklı yazısında, “Parti ayırt etmeksizin belediyeler neredeyse iflas etmiş durumda, faiz ödemelerine mahkum kalmış belediyeler her yıl milyarlarca lirayı yabancı bankalara ya da bireylere ödemek zorunda” diye yazdı.
AKP’li Bursa Büyükşehir Belediyesi’nde yaşananları anlatan Ağırel şöyle yazdı:
Doğal afetler, salgın hastalıklar ve çabucak halledilmesi gereken fevkalâde ve acil durumlarda kullanılması gereken “pazarlık usulü” ihale formülü, AKP’li Bursa Belediyesinde sık kullanılan ihale prosedürü olarak belirlenmiş.
Ancak belediyede yapılan ihalelere bakıldığında, ani ve beklenmeyen yahut evvelce öngörülemeyen bir olay ortaya çıkmış ve ihalenin acil olarak yapılmasını mecburî kılmış bir durumun olmadığı görülüyor.
Ne yapılmış mesela?
Hayvan yemi alınmış. Alınmasın mı? Alınsın doğal ki. Fakat neden pazarlık adabı arkadaş. Hayvanlar vefat tehlikesiyle karşı karşıya mı!
Bursa Açıkhava Sanat Günleri Şenliği Tertibi hizmet alımı neden pazarlık metodu mesela? İnsanların acil bir sanat gereksinimi mı doğdu ne oldu!
Sayıştay da haliyle belediyeye “Niye yem alımını pazarlık tarzı yaptın” diye sormuş. Belediye, “İsteyen vardı da biz mi vermedik. İstekli yok” demiş.
Sayıştay ise “O vakit açık ihale yapmış olman lazım. Evrakını gönder” demiş. “Belge yok ne belgesi” diye karşılık almış belediye yetkililerinden.
Sadece bu değil. Normalinde ihale yapılması gereken alımları modüllere bölerek direkt alım yapmış.
Üstelik kesimlere bölündüğü belirtilen alımlar, tıpkı firmadan, birebir yahut çok yakın tarihlerde yapılmış. İtfaiyeye taşıt kiralama işi yapılmış. Limit altında kalabilmek için ihaleyi kesimlere bölüp direkt temin yapmışlar.
Mesela bir Kent Meydanı-Terminal Tramvay Çizgisi (T2) İkmal İnşaatı işi var…
Terminal bölgesinde yapılacak olan yağmur suyu drenaj sınırlarının güzergâhında yaya trafiğinin ağır olması nedeniyle güvenlik açısından imalatın en kısa müddette bitirilmesi gerektiği öne sürülüp daha maliyetli olan yeni ünite fiyatlar oluşturulduğu görülmüş.
Halbuki imalat değişikliği için öncelikle öngörülemeyen bir durum olması gerekiyor. T2 Tramvay Çizgisi İşi ise, 2015 yılında ihale edilmiş fakat tamamlanamayıp ikmale kalmış.
İkmal inşaatı projeleri hazırlanırken güzergâh üzerinde yaya trafiğinin ağır olduğu yerler rahatlıkla tespit edilip ona nazaran imalatlar oluşturabileceği de açık. Fakat yönetim bu öngörüyü projeye yansıtamadığını münasebetiyle imalat değişikliğine gittiğini belirtilmiş.
Yani özetle proje kapsamında daima daha değerli iş ve süreçler seçilmiş. Böylece belediye kasasından daha fazla para çıkışı sağlanmış.
Belediye ise buna karşılık karşılığında, çizgi akar makûs ile taban ortasında bulunan dolgu yüksekliği kâfi olmadığından ve bu durumdaki sürşarj yükünün (trafik yükü vs.) tesiri fazla olacağından koruge borunun dayanım yetersizliği düşünülerek büz beton boru kullanılmasına karar verildiğini belirtmiş.
Oysa ki münasebet raporunda yalnızca yaya trafiğinin ağır olmasından ötürü imalatın en kısa müddette bitirilmesi gerektiği, bunun için de beton boru imalatının yapıldığı tabir edilmişti. Boruların yük dayanımlarından hiç bahsedilmemişti.
Devam edelim, bu buz dağının görünen kısmı…
Belediyenin 31 farklı gazeteye aboneliği bulunduğu anlaşılmış.
Belediyedeki beş farklı ünite için günlük gazetelerin 24 adedinden 10, iki adedinden 25, 3 haftalık gazeteden 10, iki haftalık bir gazeteden 10 ve aylık bir gazeteden 5 adet alım yapıldığı görülmüş.
Ayrıca Belediyenin faaliyetlerinin vatandaşlara duyurulması gayesiyle aylık olarak yayınlanan “Şehir Postası Gazetesi” ve Belediyenin kültür hizmeti olarak üç ayda bir yayınlanan ve Bursa’nın tarihî ve kültürel pahalarını öne çıkaran “Bursa Günlüğü Dergisi” de var.
Tasarruf Önlemleri Genelgesi doğrultusunda Kent Postası Gazetesi iki ayda bir ve basım sayısı 425.000’den 325.000’ne düşürülerek, Bursa Günlüğü Mecmuası ise 2020 yılından itibaren 60.000’den 30.000’e düşürülerek yayınlanmaya devam edildiği belirtilmiş.
Yani on binlerce gazete basımına ve abonelik için verilen fiyatlara Sayıştay “bu nasıl tasarruf” diyerek reaksiyon göstermiş.
Tabii gelelim Bursa Büyükşehir Belediyesi’ndeki temel harcama kalemine…
Belediye kamulaştırma süreçlerinin incelenmesinde; kamulaştırmasız el atma (fiili el atma) ve türel el atma (fiilen el atılmayan) davaları nedeniyle belediyenin ödeyeceği, faiz sarfiyatı, vekâlet fiyatı ve mahkeme harçlarının toplam 10.3 milyon TL olduğu görülmüş.
Belediyece mevzuatta öngörülen yönteme uygun olarak müddeti içinde gerekli kamulaştırma süreçlerini yapmadan kamulaştırmasız el atma yahut tüzel el atma süreci yaptığı 72 taşınmaz için; 7.2 milyon TL faiz masrafı, 2.1 milyon TL vekâlet fiyatı ve 963 bin TL de mahkeme harcı olmak üzere toplam 10.3 milyon TL ödeme tahakkuk ettiği anlaşılmış.
Söz konusu taşınmazlar için mahkemelerce belirlenen taşınmaz kamulaştırma bedeli 31.8 milyon TL olup faiz sarfiyatı, vekâlet fiyatı ve icra ilam harcı ile birlikte toplam fiyat 42 milyon TL’ye kadar ulaşmış. Bu fiyatın 36 milyon TL’si de ödenmiş.
Siz hiç 42 milyon lirayı bir ortada gördünüz mü?
Ben görmedim!
Devam edelim…
Bursa Büyükşehir Belediyesi şirketi olan Bursa Ulaşım-Toplu Taşıma İşletmeciliği Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin (BURULAŞ) hesap ve süreçlerinde yapılan incelemelerde, şirketin farklı vilayetlerdeki il ve ilçe belediyeleri ile derneklere taşıt bağışında bulunduğu tespit edilmiş.
Yerinde kontrollerde; 2021 yılında farklı tarihlerde BURULAŞ’ın iki özel dernek, bir vilayet belediyesi, bir büyükşehir belediyesi, bir yurt dışı belediyesi ve 15 ilçe belediyesine edinme bedeli 5.1 milyon TL olan toplam 37 adet taşıt bağışı yaptığı belirlenmiş. Bu taşıtların evvel 2.9 milyon TL bedelle satış yapılmış üzere “Alıcılar Hesabına” borç kaydedildiği, sonra bu fiyatın bağış yapılarak düşüldüğü görülmüş.
Belediye’ye bağlı BUSKİ var.
Muhasebe kayıtları üzerinden yapılan hesaplamaya nazaran, kurumun borç stokunun kanunda belirtilen sonun üstünde olduğu anlaşılmış.
Basit bir hesapla…
Kurumun 2020 yılı sonu bütçe geliri olan 1.2 milyar TL’ye, yüzde 9,11’lik 2020 yılı tekrar değerleme oranı uygulandığında ve bunların toplamının bir buçuk katı alındığında Bursa Su ve Kanalizasyon Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılı borç stoku tavan meblağı 1.9 milyar TL oluyor.
Kurumun 2021 mali yılı sonu bilançosuna nazaran ise 2.1 milyar TL borcu var.
Mevcut borç stokunun, anılan mevzuat kararına nazaran belirlenen borç stok meblağının üstünde olduğu anlaşılması üzerine de belediye ikaz üzerine ihtar almış.
Yazının başında da söyledim, neredeyse Türkiye’deki tüm belediyelerde birebir borçlu durum var.
Belediyelerin ekonomileri düzeltilmediği sürece Türkiye’de devlet iktisadının düzeleceğini düşünmüyorum.
Gerçi düzelmesini isteyen mi var, o da farklı bir tartışma konusu…