Tüp bebek tedavisinde geliştirilen yeni yollardan olumlu sonuçlar alındığını belirten Prof. Dr. Tıraş, “Örneğin tüm denemelere karşın sağlıklı yumurta elde edilemeyen bayanların anne olma talihi arttı” dedi.
Çocuk sahibi olmak için “tüp bebek” formülüne başvuran fakat denemelerinden sonuç alamayan çiftler çoklukla ümitsizliğe kapılıyor. Meğer her geçen gün geliştirilen yeni metotlar sayesinde tüp bebek tedavisinde gebelik talihinin arttığına dikkat çeken Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tıraş, bu çalışmaları şöyle anlattı…
Bülent Tıraş
Bozuk embriyodan sağlıklı bebek
Tüp bebek tedavisinde artık sağlıklı embriyo elde edilemeyen bayanların da anne olma talihi var. 92 çiftin yazılı-sözlü onaylarını alarak mozaik embriyolarla (bir kısım olağan bir kısım olağandışı kromozomları olan embriyolar) çalışma yaptık. 46 kromozomu olağan embriyo elde edilemeyen hadiselerde yüzde 70’den fazla oranda mozaik embriyolar kullanıldığında yaklaşık yüzde 25 gebelik elde ettik. Bu yüksek bir orandır. Çalışmanın temeli ise Prof. Dr. Aziz Sancar’ın Tıp Nobel Mükafatı aldığı ‘hücrelerin hasarlı DNA’yı yenilemesi üzerine’ konseyidir. Bu formülle dünyaya gelen bebeklerden alınan kan örnekleri araştırıldığında embriyolarının olağan olduğunu saptadık. Yani embriyo kendini yenileyip, olağan hale getirebiliyor.
Yapay zeka ile gebelik
Tıpta kullanım alanı giderek genişleyen yapay zeka, tüp bebek tedavisinde de muvaffakiyetle uygulanıyor. Bu metotta de embriyo fotoğrafları yapay zeka olarak isimlendirilen yazılıma yükleniyor. Hangi embriyolarla, hangisinin hamile kaldığını-kalamadığını bilgisayar bilip, tahlil yaparak embriyo hakkında bilgi veriyor. Seçilen en kaliteli ve genetiği en olağan embriyo hamile kalma bahtını artırıyor. Sonuç ise çok büyük oranda gerçek çıkıyor.
Protez yumurtalıkla annelik şansı
Genç bir kız lösemi ya da lenfomaya yakalandığında tedavide ziyan göreceği için yumurtalık dokusunun tamamı ya da muhakkak bir kısmı yumurta elde edilmek üzere alınır. İşte bu noktada tıbbın birçok alanında kullanılan üç boyutlu yazıcılarla yumurtalık dokusu oluşturulur ki, bir yumurtayı içine koyduğumuzda gelişebilsin, büyüyebilsin. Farelerde denemeler yapıldı, insanlarda da kısa devirde yapılacak. Güzelleşme sonrası dondurulan yumurta yahut yumurtalık dokusu üç boyutlu yazıcı ile yapılarak tıpkı protez organ üzere kişinin yumurtalığına yerleştirilecek. Sonuçta kişi doğal yoldan yumurtalayacak ya da tüp bebek sistemi ile çocuk sahibi olabilecek.
Döllenmeye dirençli yumurtaya elektroşok
Bir spermi yumurtanın içine yerleştirdiğiniz vakit, spermin embriyo olacak ana hücre-yumurtayı aktive etmesi gerekir ki yumurta döllensin, bölünsün, embriyo gelişip, gebelik oluşsun. Sperm bunu yapamadığında, takviyeye muhtaçlık duyduğunda geçmişte kullanılan ‘Piezo Elektrik’ tekniği günümüzde geliştirildi. Spermi enjekte ettikten sonra yumurtaya düşük dozda elektrik verilir. Daha evvel 5’inci gün ya da hiç embriyo elde edilemeyen, döllenemeyen ya da çok berbat kalitede embriyo elde edilen şahıslarda başarılı sonuçlar alınmaktadır.
Yumurta üreten kök hücreler
Yumurtalıkları güzel çalışmayan ya da genç yaşta yumurtası az olan bayanlarda bu sayıyı artırmada Japonların geliştirdiği IVA tekniği, PRP ve kök hücre çalışmaları değerli gelişmelerdir. Kemik iliğinden elde edilen kök hücreler bedenin öteki bir yerinde yeni hücrelere dönüşebilir. Örneğin yağ dokusundan (karın yağları hariç) elde edilen kök hücrelerin rahim hücrelerine dönüşebildiği görüldü. Pekala ‘kök hücreler alınıp, yumurtalığa verildiğinde sonuç ne olur?’ Sıhhat Bakanlığı’nın kök hücre komitesinden alınan müsaadeyle yaptığımız çalışmalarda Türkiye’nin kemik iliği kökenli birinci bebeğini dünyaya getirdik. Çiftlerin Sıhhat Bakanlığı müsaadesine kesinlikle dikkat etmeleri gerekir.